Rusya’nın Ukrayna’yı İşgali

Ukrayna

1.Dünya savaşında Avusturalya-Macaristan ve Rusya çarpışmalarına tanıklık etti. Bu süre zarfında kendi kaderini kendisi belirleyerek ilerledi. Tarih 1919 yılını gösterdiğinde Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu.1922 yılında ise Sovyetler Birliği’ne katıldı. Bu dönemlerde ve 2. Dünya Savaşı sırasında yaşanan gelişmeler Ukrayna’yı kıtlığa ve sefalete sürükleyerek binlerce insanın hayatına mal oldu. Bir diğer önemli olay ise Ukrayna’da yaşanan 26 Nisan 1986 yılındaki Çernobil reaktör kazasıdır. Bu kaza milyonlarca Ukraynalının göç etmesine sebep olmuş, yakınındaki ülkeleri derinden etkilemiştir. Günümüzde ise Ukrayna gelişmekte olan bir ülkedir. Ukrayna yarı başkanlık sistemi ve kuvvetler ayrılığını benimseyen yönetime sahip bir ülkedir. Günümüzde adını Rusya ile olan savaştan dolayı sıklıkla duymaktayız.

Rusya

1480 yılında Moğolların hakimiyetinden ayrılan Rusya, 1547 yılında Rus Çarlığı oldu. 1751 yılında çar1. Petro politikaları sayesinde Rus İmparatorluğu olarak yeniden adlandırıldı. Topraklarını genişleterek büyük bir imparatorluk haline gelen Rusya, yönetimsel sebepler dolaylı köylü isyanlarıyla uğraşmaktaydı.1. Dünya Savaşı sırasında monarşiden hoşnut olmayan Bolşevikler; işçi ve köylüleri yanına alarak Ekim Devrimini yaptılar. Bu olaydan sonra sosyalizm benimseyen bir devlet oldu. Hemen ardından Sovyetler Birliği ilan edildi. Bu birlik batı bloğu ve doğu bloğu olmak üzere ikiye ayrıldılar ekonomik sebeplerden ötürü daha fazla dayanamayan doğu bloğu 1990 yıllarında parçalandı. 1991’de ise Sovyet Cumhuriyetleri birer birer bağımsızlığını ilan etti. 1991 yılının aralık ayında ise Rusya, Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti olarak Rusya Federasyonu oluşturuldu. Günümüzde ise federal yarı başkanlık sistemiyle yönetilen bir ülkedir. Ayrıca dünyanın en büyük petrol ve doğalgaz üreticilerindendir.

Savaşın Yıkıcı Gücü!

2014 yılında Ukrayna içindeki gerginliklerden dolayı Rusya’dan askeri destek istemiştir. Rusya Kırım’ı ele geçirip askerlerini oraya göndermesi ve günümüze kadar olası siyasi gerilimler bu savaşın başlamasına neden oldu. Ayrıca Rusya’nın Ukrayna sınırlarına giren 5 Ukrayna askerini öldürdüğünü iddia ederek aynı gün Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Cumhuriyeti’ni bağımsız devlet olarak tanıması savaşın hızlanmasında etkili oldu.

Algılar Değiştiriliyor!

Özellikle teknoloji ve kitle iletişim araçlarının gelişmesi, savaşta da büyük bir rol oynamaktadır. Geniş bir alana, hızlıca milyonlarca insana ulaşabildiğimiz sosyal medya platformları (instagram, twitter, facebook) kamuoyunun üzerinde etkili olmaktadır. Günümüzde yaşanan Rusya-Ukrayna savaşı sosyal platformlarda kullanılan filtre balonu yüzünden araştırmadan, doğru olduğundan emin olunmadan yayılan bilgiler, filtre balonu kaynaklı eleştirisiz kabul görmektedir. Aynı grupların bir araya gelmesine, farklı grupların düşmanlığına yol açmaktadır. Ukrayna’nın ‘‘Rus kruvazör gemisini Neptün füzesiyle vurduk’’ açıklaması Ukraynalı halkı umutlandırırken, Rus yanlılarında bir hayal kırıklığına neden olup moral bozukluğuna neden olmuştur. Öte yandan Rusya’nın ‘gemimiz vurulmadı, çıkan yangın sonrasında mühimmat infilak etti’’ açıklaması insanların algılarını değiştirmektedir. Ukrayna’nın Neptün füzesiyle vurduk demesi kamuoyunu manipüle ederek silahlarının güçlü olduğu algısını yaratmaktadır. Böylece gerçeklik, kamuoyu zihni ile hakikat arasındaki bağ koparılmış olur (post-truth).

Savaşta Farklı Yollar: Propaganda

Günümüz savaşlarında sadece silah ile değil ekonomik ve psikolojik savaşta içermektedir. Özellikle psikolojik olarak insanları etkilenmesine aracı olan sosyal medya platformları ve tv kanalları bir propaganda aracı olarak kullanılmaktadır. Örneğin Rambo filmleri Vietnam savaşında ABD’yi haklı göstermiş, orada yaşayan sivilleri görmezden gelmiştir. Bunun sebebi medya dünyasının zengin iş insanlarından finansal çıkarları olmuştur. Chomsky Propaganda Modelinde de medyanın kendini finanse eden güçlü gruplara hizmet ettiğini vurgulanmaktadır. Herbert Schiller Manipülasyon Kuramında manipülasyonun gerçeğin farklı algılanması olarak açıklamış, bahsettiğimiz Rambo filminde ‘‘ABD Vietnam’a iyi ki savaş açmış’’ düşünceleri yaratmıştır. Dünyadaki insanlar bu filmi izledikten sonra Vietnam ülkelerine olan algıları değişmiştir. Günümüzde Rusya-Ukrayna savaşında ‘‘Rusya Kiev’i bombaladı’’ başlıkları da aynı şekilde farklı bir algı yaratmaktadır. Çerçeveleme Kuramı ve Gündem Belirleme Kuramı medyanın belli bir konu hakkında gündem yaratarak, kamuoyunu istediği düşünceleri, bilgileri empoze ederek o olayların istenilen çerçevede bakmasını sağlar. Eğer medyaya finans sağlayan en büyük kaynak Rusya ise Rusya’nın doğrultusunda haber yapıp, Rusya’yı haklı gösterecektir.

Haber: Erdem Bulut